Trong bối cảnh hơn 90% công nhân và lao động Đồng Nai vẫn phải thuê trọ, tỉnh đặt mục tiêu hoàn thành 65.000 căn nhà ở xã hội giai đoạn 2025-2030, coi đây là hạ tầng thiết yếu của các khu công nghiệp để đảm bảo an cư cho người lao động.

Nhu cầu nhà ở xã hội Đồng Nai khoảng 150.000 căn

Chiều 30/9, tại phiên làm việc của Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Đồng Nai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, ông Nguyễn Anh Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Đồng Nai đã trình bày tham luận quan trọng về thực trạng và định hướng phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn tỉnh Đồng Nai giai đoạn 2025-2030.

Ông Nguyễn Anh Tuấn khẳng định, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đặc biệt đến công tác phát triển nhà ở cho người dân, nhất là nhà ở xã hội. Đây là chính sách có ý nghĩa chiến lược trong việc bảo đảm an sinh xã hội, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững.

Nhà ở xã hội không chỉ đáp ứng nhu cầu chỗ ở thiết yếu cho các đối tượng thu nhập thấp, công nhân, người lao động mà còn góp phần ổn định trật tự xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Đầu tư vào nhà ở xã hội cũng tạo thêm việc làm, kích thích thị trường bất động sản phát triển.

Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030” và giao chỉ tiêu hoàn thành nhà ở trong năm 2025 và các năm tiếp theo đến 2030 cho Đồng Nai là 64.690 căn.

Theo ông Đồng Nai hiện có 57 khu công nghiệp với tổng diện tích 21.581ha, trong đó 42 khu công nghiệp đang hoạt động với diện tích 14.319ha (chiếm 66,35%). Toàn tỉnh có khoảng 680.000 công nhân làm việc trong các khu công nghiệp, với nhu cầu nhà ở lên tới gần 450.000 người.

Cộng thêm nhu cầu từ nhóm lao động ngoài khu công nghiệp, cán bộ công chức, viên chức và các đối tượng thu nhập thấp khác, nâng tổng số người có nhu cầu nhà ở xã hội vào khoảng 550.000-600.000, tương ứng khoảng 150.000 căn.

Trước năm 2020, Đồng Nai hoàn thành khoảng 6.000 căn nhà ở xã hội, trong đó 2.500 căn do doanh nghiệp xây dựng nhà ở, lưu trú cho công nhân. Giai đoạn 2021-2025, tỉnh đặt mục tiêu xây dựng 10.000 căn. Trong giai đoạn 2021-2024 hoàn thành 2.010 căn, riêng 8 tháng đầu năm 2025, đã khởi động 11 dự án với 4.126 căn. Dự kiến từ nay đến quý I/2026, sẽ tiếp tục khởi công thêm khoảng 18 dự án, tương ứng 15.000 căn.

Lũy kế đến hết tháng 8/2025, toàn tỉnh có khoảng 12.000 căn nhà ở xã hội và nhà lưu trú, đáp ứng chỗ ở cho 50.000 người (chỉ đạt 9% tổng nhu cầu của các nhóm đối tượng). Như vậy, hơn 90% công nhân và lao động (khoảng 500.000-550.000 người) vẫn phải thuê trọ hoặc ở nhờ, mong muốn tiếp cận nhà ở xã hội theo dự án.

Ông Nguyễn Anh Tuấn cho hay, công tác phát triển nhà ở xã hội vẫn còn nhiều khó khăn. Giai đoạn 2021-2024 chỉ xây dựng được 2.010 căn, thấp hơn nhiều so với chỉ tiêu 18.495 căn. Nguồn cung hạn chế, giá nhà ở xã hội vẫn cao so với thu nhập của đối tượng thụ hưởng; tỷ lệ quỹ đất dành cho nhà ở xã hội tại khu vực đô thị còn thấp.

So với các dự án nhà ở thương mại thì các dự án nhà ở xã hội vẫn còn ít nhà đầu tư quan tâm do lợi nhuận không hấp dẫn trong khi chi phí nguyên vật liệu ngày càng tăng. Việc xác định đối tượng mua còn một số hạn chế về xác định thu nhập. Vị trí đất bố trí xây dựng nhà ở xã hội xa trung tâm dẫn đến sau khi xây dựng sẽ khó bán, cho thuê, cho thuê mua để nhà đầu tư thu hồi vốn…

Gỡ rào cản, mở đường cho mục tiêu an cư bằng nhà ở xã hội

Ông Tuấn nhấn mạnh, bước ngoặt chỉ xuất hiện từ tháng 5/2025, khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 201/2025/QH15 và Chính phủ ban hành Nghị định 192/2025/NĐ-CP, tháo gỡ rào cản pháp lý.

Nhờ đó, trong tháng 9/2025, tỉnh đã giao 9 dự án với quy mô hơn 11.000 căn, trong đó 7 dự án khởi động ngày 27/9 vừa qua. Dự án đầu tiên dự kiến hoàn thành quý II/2026, các dự án khác lần lượt đưa vào sử dụng trong 2027, 2028 và chậm nhất quý II/2029.

Quan điểm là phát triển nhà ở xã hội phải cấp bách, gắn với an sinh xã hội, nhà ở công nhân phải được coi là hạ tầng thiết yếu của khu công nghiệp. Bên cạnh đó phát triển đa dạng loại hình, phù hợp nhu cầu và văn hóa ở từng vùng. Khuyến khích xã hội hóa, huy động nguồn lực doanh nghiệp, đặc biệt là các nhà đầu tư hạ tầng khu công nghiệp và doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động. Không hy sinh công bằng, tiến bộ xã hội và môi trường để chạy theo tăng trưởng đơn thuần.

Mục tiêu sẽ phát triển nhà ở xã hội theo hướng hiện đại, đồng bộ hạ tầng kỹ thuật và xã hội, bảo đảm an ninh, môi trường sống tốt, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước - doanh nghiệp - người lao động. Giai đoạn 2025-2030, Đồng Nai phấn đấu hoàn thành 65.000 căn nhà ở xã hội.

Ông Tuấn cho hay, tới nay tỉnh đã chấp thuận chủ trương đầu tư 37 dự án với quy mô 38.000 căn. Để đạt mục tiêu 65.000 căn, cần phê duyệt thêm 27.000 căn, khởi công trong 2027-2028 để hoàn thành vào năm 2030.

Về quỹ đất, tỉnh Đồng Nai đã bố trí khoảng 1.195ha (765ha cho dự án nhà ở xã hội độc lập và 430ha quỹ đất 20% từ các dự án thương mại). Như vậy, cơ bản đủ quỹ đất nhưng cần tiếp tục rà soát, lựa chọn vị trí thuận lợi, đặc biệt ở khu vực đô thị để xây dựng nhà ở xã hội dạng chung cư.

Lãnh đạo Sở Xây dựng đưa ra năm nhóm giải pháp then chốt. Bao gồm đẩy mạnh tuyên truyền, phát huy trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp.

Đảm bảo vị trí thuận lợi, hạ tầng đồng bộ, kiên quyết yêu cầu dự án thương mại bố trí đủ 20% quỹ đất cho nhà ở xã hội; Ban hành cơ chế hỗ trợ tài chính, ưu đãi thuế, giảm thủ tục để thu hút đầu tư. Song song đó, công khai minh bạch tiêu chí xét duyệt, phối hợp ngân hàng chính sách hỗ trợ vay vốn ưu đãi để người dân dễ tiếp cận. Kiểm tra chặt chẽ từ khâu đầu tư, xây dựng đến bán, cho thuê; xử lý nghiêm sai phạm, tránh trục lợi chính sách.

Tỉnh kiến nghị Trung ương và Chính phủ tiếp tục ban hành chính sách đặc thù hỗ trợ tín dụng ưu đãi, ưu đãi thuế, cơ chế linh hoạt trong tiêu chuẩn xây dựng, đầu tư hạ tầng đồng bộ. Đồng thời, kêu gọi doanh nghiệp và cộng đồng xã hội chung tay, để Đồng Nai trở thành địa phương có môi trường sống tốt, văn minh, hiện đại, nơi mỗi cư dân đều có điều kiện an cư, lạc nghiệp, phát triển bền vững.