Nông nghiệp và du lịch là hai thế mạnh đặc biệt của xã Măng Đen, tỉnh Quảng Ngãi. Việc mô hình trang trại kết hợp du lịch đã mang lại hiệu quả tích cực trong phát triển nông thôn mới tại địa phương này.

Mô hình vườn xen canh trồng chanh dây và cà phê

Ông Trần Văn Quỳnh, chủ mô hình trang trại, có vườn xen canh trồng chanh dây và cà phê tại Măng Đen. Khu vườn chanh dây trồng theo tiêu chuẩn sạch xuất đi châu Âu, xen canh với cà phê Arabica 100% hữu cơ. Vườn chanh dây đang cho thu đợt 2, trái to và đều. Còn cà phê là giống catimo - café vàng, khi quả chín có màu vàng. Đây cũng là loại cà phê được mệnh danh là đệ nhất cà phê xứ lạnh.

Thị trường châu Âu rất chuộng quả chanh dây Việt Nam, vị ngon, vỏ dày, màu bóng đẹp, giữ nguyên chất lượng sau khi vận chuyển dài ngày. Hiện nay xuất khẩu được giá, khoảng 52.000 đồng/kg. Để đạt tiêu chuẩn xuất đi Châu Âu thì về chăm sóc, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật hết sức nghiêm ngặt. Hoàn toàn phải dùng thuốc sinh học, không được dùng thuốc có hóa chất độc hại ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Chanh dây tại Măng Đen có giá trị xuất khẩu cao.

Với chanh dây, có những chủ vườn đầu tư hết khoảng 500 triệu đồng/hecta nếu trồng ngoài thiên nhiên, và có thể thu về từ 1,5-2 tỷ đồng/hecta nếu làm nhà kính.

"Với hình thức trồng ngoài thiên nhiên như tôi đang làm, mỗi tháng 30 công nhân có mức thu nhập trung bình 9 triệu đồng/tháng cả tiền ăn, đây là mức thu nhập ổn định tại địa phương. Tại Măng Đen, vườn hay trang trại có thể kết hợp làm du lịch cộng đồng, xây dựng hạ tầng lưu trú, tham quan trải nghiệm, trồng cây rau sạch, giữ nghề giữ nét đẹp văn hóa cồng chiêng. Đây cũng là cách mà tôi có thể đóng góp cho vùng đất, thay đổi chất lượng trong phát triển nông thôn mới, mang lại sản phẩm, dịch vụ mang thương hiệu địa phương, góp phần phát triển thương hiệu Măng Đen", anh Quỳnh nói.

Tiến sỹ Phạm S - Chuyên gia kinh tế am hiểu Tây Nguyên cho rằng: Cần tiến hành đồng thời vừa tập trung chỉ đạo sản xuất cho người dân và doanh nghiệp địa phương, vừa thu hút đầu tư các dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao sản xuất rau, hoa, cây ăn quả chất lượng cao; phát triển mạnh cây dược liệu quý song song với nhà máy chế biến, đặc biệt là dược liệu dưới tán rừng…

Kết hợp farm với các tour du lịch

Anh Lương Hoàng Nguyên, Giám đốc The Farm Măng Đen nói về việc kết hợp hệ thống farm của mình vào mô hình du lịch, cho khách tham quan trải nghiệm để thu hoạch nông sản hoặc tổ chức những buổi workshop cho các bé học sinh các trường tiểu học, các workshop về trồng cây, chăm sóc cây, thu hoạch quả tại farm. Việc kết hợp này tăng giá trị hình ảnh của farm, của du lịch địa phương, giúp nhà đầu tư farm có nguồn thu, sử dụng nguồn vốn hiệu quả hơn.

Theo ông A Sinh, Bí thư chi bộ thôn Kon Chênh, xã Măng Đen, khách du lịch tại thôn Kon Chênh thích nhất là trải nghiệm. Họ thích đi theo bà con đi rẫy, vào farm, vào vườn làm nông nghiệp. Họ rất thích hoạt động này. Chính quyền thôn khuyến khích hướng dẫn người dân và các nhà vườn phối hợp để tạo những dịch vụ trải nghiệm ấn tượng và thú vị khi du khách khám phá Măng Đen.

Sự kết hợp giữa farm với tour du lịch trở thành mô hình phát triển nông thôn mới tạo giá trị hiệu quả tại Măng Đen thu hút du khách, nâng cao thu nhập cho nhà đầu tư và người dân.

Ông Phạm Văn Thắng, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Măng Đen cho biết, địa phương đang chuyển mạnh tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang phát triển kinh tế nông nghiệp, một bước chuyển căn cơ trong chiến lược tái cấu trúc nền kinh tế địa phương theo hướng sinh thái, tuần hoàn và bền vững. Thông qua đó, mục tiêu phát triển nông thôn mới đạt được nhiều thành tích đáng ghi nhận.

Phát triển nông thôn mới bằng việc thay đổi cách tiếp cận từ làm nông đơn thuần (trồng trọt, chăn nuôi để tiêu dùng hoặc bán thô) sang mô hình kinh tế tổng hợp, có giá trị gia tăng cao. Đó là sự phát triển toàn bộ chuỗi giá trị: từ nghiên cứu giống, tổ chức sản xuất, chế biến, tiêu thụ, quảng bá, xây dựng thương hiệu.

Một sự quyết tâm và tầm nhìn dài hạn của địa phương được thể hiện qua mục tiêu phấn đấu cụ thể đến năm 2030 đạt: 500ha dược liệu các loại, 1.400ha cây cà phê Arabica, 200ha rau, hoa, củ xứ lạnh, 720ha cây ăn quả…

Theo vị chủ tịch xã, dù định hướng rõ ràng và phù hợp, nhưng để hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030, Măng Đen vẫn đối mặt với không ít thách thức. Trong đó, phải kể đến là: Nguồn nhân lực chất lượng cao trong nông nghiệp còn thiếu, đặc biệt là kỹ sư nông nghiệp, cán bộ khuyến nông và người nông dân có kỹ năng công nghệ; Hạ tầng sản xuất, chế biến, tiêu thụ chưa đồng bộ; hệ thống logistics, kho lạnh, bảo quản sau thu hoạch còn yếu; Thiếu nguồn vốn đầu tư, nhất là từ khối tư nhân và doanh nghiệp khởi nghiệp nông nghiệp; Khả năng tiếp cận thị trường trong và ngoài nước vẫn còn hạn chế, thương hiệu nông sản Măng Đen chưa thật sự nổi bật.

Từ chủ trương đúng đến hành động hiệu quả là một hành trình dài. Để chương trình phát triển nông thôn mới thành hiện thực, cần sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị, các cấp chính quyền, doanh nghiệp, nhà khoa học và người dân. Một số giải pháp trọng tâm cần được chú trọng được nêu ra như: Xây dựng thương hiệu nông sản Măng Đen gắn với bản sắc địa phương và truy xuất nguồn gốc rõ ràng; Tích hợp nông nghiệp vào các chương trình du lịch sinh thái, giáo dục trải nghiệm, mở rộng không gian kinh tế nông thôn.

"Đồng thời, đây cũng là bước đi đúng hướng, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Măng Đen nhiệm kỳ 2025- 2030 và xa hơn là khát vọng xây dựng Măng Đen trở thành khu du lịch sinh thái quốc gia, đô thị sinh thái thông minh, phát triển toàn diện theo hướng xanh, tuần hoàn, bền vững, lấy con người làm trung tâm", ông Phạm Văn Thắng nhấn mạnh thêm.