Sáng 11/9, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh có buổi làm việc tại tỉnh Phú Thọ để tháo gỡ vướng mắc khi triển khai mô hình chính quyền hai cấp, tập trung vào các lĩnh vực quy hoạch, hạ tầng xây dựng, giao thông và nhân lực chuyên môn.

Cần điều chỉnh quy hoạch phù hợp, điều chuyển cán bộ hỗ trợ xã phường

Theo báo cáo của tỉnh Phú Thọ, khi chính quyền địa phương hai cấp đã đi vào hoạt động, việc triển khai thực hiện Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn số 47/2024/QH15 (được Quốc hội thông qua cuối năm 2024, có hiệu lực từ ngày 01/7/2025) sẽ phát sinh nhiều vướng mắc.

Trong đó, khái niệm về "đô thị" sẽ có những thay đổi nhất định. Một phường (hoặc liên phường) sẽ là một đô thị (hoặc "vùng đô thị") và khái niệm này hiện chưa được làm rõ trong các quy định có liên quan. Việc này liên quan trực tiếp đến xác định thẩm quyền lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ và đồ án quy hoạch chung đô thị.

Ngoài ra, theo Luật Quy hoạch 2017, Quy hoạch tỉnh thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia, cụ thể hóa quy hoạch tổng thể quốc gia, vùng về không gian kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, hệ thống đô thị, nông thôn, hạ tầng, đất đai, tài nguyên và môi trường. Quy hoạch đô thị và nông thôn là quy hoạch kỹ thuật, chuyên ngành, gồm quy hoạch chung, phân khu (nếu cần) và chi tiết, nhằm cụ thể hóa quy hoạch tỉnh.

Tuy nhiên, khoảng cách lớn giữa quy hoạch tỉnh (định hướng tổng thể) và quy hoạch chung đô thị/xã (kỹ thuật chuyên ngành) có thể gây thiếu đồng bộ hạ tầng, dẫn đến phát triển cục bộ, manh mún do thiếu quy hoạch trung gian.

Các quy định về phân loại đô thị tại các Nghị quyết số 1210/2016/UBTVQH13 ngày 25/5/2016; Nghị quyết số 26/2022/UBTVQH15 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1210/2016/UBTVQH13. Quy hoạch tỉnh cũ (trong đó có định hướng nâng cấp, mở rộng, phát triển các đô thị) hiện nay đã thay đổi do tách thành phố thành phường và sáp nhập tại địa bàn cấp xã, dẫn đến các quy định để xác định tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá, phân loại đô thị trong mô hình chính quyền 2 cấp chưa được thống nhất.

Số lượng cán bộ có chuyên môn đào tạo liên quan đến các chuyên ngành xây dựng của cấp xã còn hạn chế, số lượng ít hoặc không có cán bộ chuyên môn (đặc biệt có 24 xã không có cán bộ, công chức có chuyên môn lĩnh vực xây dựng), năng lực cán bộ chuyên môn chưa đảm bảo khi thực hiện nhiệm vụ.

Cán bộ chuyên môn phải kiêm nhiệm nhiều lĩnh vực hoặc lĩnh vực khác với chuyên môn gây khó khăn trong thực hiện nhiệm vụ lĩnh vực xây dựng. Số lượng văn bản quy phạm pháp luật lĩnh vực xây dựng mới, sửa đổi, bổ sung được ban hành nhiều; địa bàn quản lý ở các xã rộng gây khó khăn trong công tác quản lý về hoạt động xây dựng.

Việc phân công cơ quan chuyên môn về xây dựng tổ chức kiểm tra: Kiểm tra định kỳ 1 năm một lần đối với cơ sở thuộc nhóm 1; 2 năm một lần đối với cơ sở thuộc nhóm 2 quy định tại Nghị định số 105/2025/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2025 của Chính phủ. Tuy nhiên, số lượng cơ sở cần được kiểm tra định kỳ rất lớn (trên 6.000 công trình), cơ quan chuyên môn về xây dựng cấp tỉnh không có đủ điều kiện nhân lực và thời gian để thực hiện kiểm tra theo quy định.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Vũ Việt Văn kiến nghị với đoàn công tác của Bộ Xây dựng một số nội dung để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy tăng trưởng và vận hành chính quyền địa phương 2 cấp bảo đảm thông suốt.

Theo đó, cần sớm tham mưu, báo cáo Chính phủ xem xét, ban hành nghị quyết xử lý khó khăn, vướng mắc về việc điều chỉnh quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (trong thời gian chưa ban hành Luật Quy hoạch sửa đổi). Đồng thời tháo gỡ hơn nữa về trình tự lập, thẩm định, phê duyệt điều chỉnh quy hoạch tỉnh.

Tham mưu Chính phủ trình Quốc hội điều chỉnh Luật quy hoạch đô thị nông thôn năm 2024 phù hợp với việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Hướng dẫn điều chỉnh quy hoạch tỉnh trong khi chưa ban hành Luật Quy hoạch (sửa đổi), bảo đảm tiến độ điều chỉnh quy hoạch tỉnh; đồng thời, có định hướng quy hoạch vùng trung du và miền núi Bắc Bộ làm cơ cở để điều chỉnh quy hoạch tỉnh.

Hướng dẫn lập mới hoặc điều chỉnh quy hoạch chung xã, phường sau sáp nhập để các địa phương triển khai thực hiện phục vụ phát triển kinh tế - xã hội (do khó khăn trong việc xác định tiêu chí xã thuộc diện lập quy hoạch chung theo quy định tại Khoản 1 Điều 29 của Luật quy hoạch đô thị năm 2024).

Báo cáo cấp có thẩm quyền chấp thuận hướng tuyến dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đối với đoạn đi qua tỉnh Phú Thọ; đồng thời chỉ đạo Ban Quản lý dự án đường sắt sớm bàn giao mốc giới giải phóng mặt bằng tại thực địa, làm cơ sở để tỉnh Phú Thọ triển khai các thủ tục liên quan.

Đề nghị Bộ Xây dựng sớm có quy định phân cấp hoặc có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn việc thực hiện quản lý, kiểm tra đối với cơ sở thuộc Phụ lục II Nghị định số 105/2025/NĐ-CP theo hướng giao cho UBND cấp xã thực hiện kiểm tra định kỳ đối với cơ sở thuộc Phụ lục II Nghị định số 105/2025/NĐ-CP để đảm bảo việc triển khai thực hiện được kịp thời và khả thi.

Hỗ trợ địa phương từng bước gỡ vướng

Tại buổi làm việc, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh khẳng định nhiệm vụ phân cấp về xây dựng từ Bộ Xây dựng về các tỉnh, thành và từ các tỉnh, thành về các xã, phường là rất lớn. Đề nghị tỉnh Phú Thọ chỉ đạo Sở Xây dựng tăng cường hướng dẫn việc triển khai thực hiện Nghị định 100 của Chính phủ về quy định chi tiết một số điều của Luật Nhà ở về phát triển quản lý nhà ở xã hội.

Tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật về xây dựng; rà soát, bố trí đủ cán bộ làm công tác về xây dựng cho các xã, phường còn thiếu, bảo đảm hoạt động trơn thu, không bị gián đoạn. Rà soát nhu cầu và phương án về hỗ trợ nhà ở cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức khi có nhu cầu. Tăng cường công tác tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức lĩnh vực xây dựng.

Riêng đối với nhiệm vụ phát triển nhà ở xã hội, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh đề nghị tỉnh tiếp tục quan tâm chỉ đạo, hoàn thành các chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ giao. Tăng cường giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng. Chủ động rà soát, điều chỉnh chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở cho phù hợp với không gian phát triển của tỉnh sau hợp nhất.

Cùng với đó, quan tâm hơn đến các dự án nhà ở cho công nhân, lao động trong các khu công nghiệp; rà soát, phân bổ kế hoạch đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho phù hợp theo từng năm, từng giai đoạn.

Tất cả những đề xuất, kiến nghị của địa phương Bộ Xây dựng sẽ có văn bản trả lời trực tiếp.