"Dở khóc dở cười" khi "giao khoán niềm tin"

Không ít chủ nhà chọn nhờ người thân đứng ra thi công xây dựng với tâm lý vừa tin tưởng, vừa tiết kiệm. Nhưng câu chuyện của chị Lan Mây (TP.HCM) lại cho thấy, niềm tin đặt sai chỗ trở thành bài học đắt giá, cần chọn nhà thầu uy tín, có trách nhiệm và chủ nhà nên giám sát kỹ.

Chị Mây kể, năm 2019, chị bắt đầu xây căn nhà 1 trệt, 1 lầu và 1 sân thượng, với tổng chi phí khoảng 2 tỷ đồng. Người nhận thầu trọn gói là cậu của chị Mây.

Căn nhà được người quen của chị Lan Mây nhận thầu gặp nhiều sai sót, khiến chủ nhà phải sửa liên tục.

"Cậu nói sẽ lo hết cho, yên tâm không thiếu thứ gì. Tôi yêu cầu làm hợp đồng và bảng vật tư chi tiết, nhưng cậu im lặng. Vì cả nể và tin tưởng người thân nên tôi vẫn chuyển khoản toàn bộ số tiền mà không có bất kỳ hợp đồng hay bảng vật tư chi tiết nào", chị Lan Mây ngậm ngùi.

Theo chị Lan Mây, thời gian thi công được hứa trong vòng 3-4 tháng, nhưng thực tế kéo dài gần 10 tháng. Khi bàn giao, hàng loạt vấn đề xuất hiện: Tường nứt, mái dột, sân thượng bị trũng và đọng nước, nội thất kém chất lượng, không đúng mẫu mã và vật liệu đã thống nhất.

Nghiêm trọng hơn, người thầu còn tự ý thay đổi thiết kế và màu sơn mà không hỏi ý kiến chủ nhà. "Tôi chọn sơn trắng thì cậu lại sơn màu xanh, sau khi phản đối dữ dội mới sửa lại. Ban đầu, tôi không muốn ngăn nhà làm hai bên, nhưng cậu vẫn tự quyết theo ý mình", chị Mây kể lại.

Không chỉ dừng ở chất lượng, chị còn phát hiện nhiều vật liệu bị đội giá. Cụ thể, bộ cửa được báo là gỗ cẩm lai trị giá 100 triệu đồng, nhưng thực tế chỉ là gỗ căm xe, giá thị trường khoảng 40 triệu đồng. Khi thanh lý, người thu mua chỉ trả 10 triệu đồng.

Sau khi vào ở, căn nhà tiếp tục xuất hiện hàng loạt lỗi kỹ thuật. Tường nhà nghiêng, thấm nước, dột nát, ảnh hưởng sang nhà hàng xóm. Khi chị Mây yêu cầu khắc phục, bên thi công và cả cậu đều "phủi tay", không ai chịu trách nhiệm.

Căn nhà liên tục thấm mưa, dột nát khiến nội thất, đồ gỗ trong nhà bị hư hỏng, ăn mòn.

Từ năm 2019 đến nay, mỗi năm chi Mây phải chi thêm chục triệu đồng để sửa chữa, chống thấm, vá nứt. Dù căn nhà xây mới trị giá 2 tỷ đồng, nhưng chưa năm nào chị được yên ổn trong chính ngôi nhà của mình.

Một trường hợp khác cũng dở khóc dở cười. Vì không muốn mất thêm chi phí thuê thiết kế nên anh Đặng Thanh Mạnh (xã Đan Phượng, Hà Nội) đã mượn bản vẽ của người quen để xây căn nhà 5x19m, dù bản gốc là 5x20m và khác hướng. Nghĩ chỉ lệch 1m không sao, anh Mạnh dùng nguyên thiết kế, không chỉnh sửa.

Nhưng khi thi công được nửa chừng, nhiều vấn đề bắt đầu xuất hiện. Căn nhà hướng Tây nhưng thiết kế là hướng Đông Nam, phòng khách thành "lò nung", phòng ngủ ngột ngạt, sân phơi không có nắng. Dù chưa xây xong nhưng nước tràn ngược vào sân do cốt nền không tính đúng.

Không chỉ vậy, nhiều chi tiết trong nhà như: vị trí cửa sổ, ổ điện, tủ bếp… đều lệch, không vừa vặn. Cuối cùng, anh Mạnh phải chi tới 70 triệu đồng để sửa lại một số hạng mục.

Anh Mạnh thấm thía, người xây nhà lần đầu cần lưu ý kỹ khi sử dụng bản vẽ "mượn" của nhà khác để tránh phải sửa chữa tốn kém.

Những lưu ý khi xây dựng

Đại diện bộ phận kỹ thuật TCSCorp.vn, một đơn vị chuyên về xây dựng, thiết kế chia sẻ, nhiều người nghĩ xây nhà chỉ cần có tiền, có bản vẽ rồi thuê thầu là xong. Nhưng thực tế, không ít ngôi nhà chỉ sau vài năm đã phải sửa vì hàng loạt lỗi nhỏ nhưng gây khó chịu: Tường thấm, nứt sàn, điện yếu, nước rò, hay đơn giản như… thiếu ổ cắm ở đầu giường.

Đầu tiên, người xây nhà cần chuẩn bị giấy phép xây dựng phải đúng loại công trình, đúng tầng cao, đúng diện tích, nếu không có thể bị xử phạt hoặc buộc cắt ngọn. Hồ sơ thiết kế phải đủ ba phần: Kiến trúc, kết cấu, điện nước. Rất nhiều người tự ý chỉnh bản vẽ khi thợ đang làm, tưởng tiết kiệm mà lại tốn gấp đôi vì sai kết cấu, sai ống kỹ thuật.

Đại diện bộ phận kỹ thuật TCSCorp.vn cho biết, cần cắm mốc ranh giới đất rõ ràng để tránh tranh chấp với hàng xóm. Kiểm tra chất lượng đất trước khi ép cọc hay khoan nhồi. Móng phải có phương án chống lún, chống nứt, chống thấm ngay từ đầu. Một khi đã nằm dưới đất thì gần như "vô phương cứu chữa".

Tiếp đó, cốt thép và dầm cột phải đúng tiêu chuẩn, bê tông đúng mác và được bảo dưỡng ít nhất 7 ngày. Các lỗi kỹ thuật cho điện, nước, điều hòa phải chừa sẵn. Đặc biệt, chống thấm sàn vệ sinh, ban công, sân thượng cần làm ngay khi đổ bê tông. 70% sự cố thấm tường đều bắt nguồn từ giai đoạn này.

Cuối cùng, ổ điện phải bố trí đủ và thừa cho tương lai. Hệ thống nước cần được thử áp lực trước khi lát gạch. Khu vệ sinh, ban công nên ngâm thử chống thấm 24 - 72 giờ. Cửa đo lọt sáng chuẩn, sơn đủ lớp, có chống kiềm để tránh bong tróc, mốc sau vài năm.

Những chi tiết như lan can, tay vịn, cầu thang tưởng nhỏ nhưng liên quan trực tiếp đến an toàn. Trước khi nhận nhà, cần kiểm tra kỹ điện, nước, thoát sàn, bồn cầu… Bản vẽ kỹ thuật nên được lưu lại để sau này sửa chữa không khoan nhầm ống.

Nên chọn nhà thầu uy tín

Theo ThS.KTS Phạm Thanh Truyền, cựu giảng viên Trường Đại học Kiến trúc TP.HCM, Tổng giám đốc Cát Mộc Group, một sai lầm khác người xây nhà thường mắc phải là không dự toán kỹ ngân sách. Nhiều người nghĩ chắc khoảng 2 tỷ đồng là đủ, nhưng thực tế có khi đội lên thành 2,3 - 2,5 tỷ đồng mà vẫn chưa xong.

Để giải quyết được điều này, ông Truyền cho rằng, cần lập bảng dự toán chi tiết, chia nhỏ từng hạng mục (xây thô, hoàn thiện, nội thất, chi phí pháp lý...) và luôn để sẵn 10 - 15% dự phòng phát sinh.

Sai lầm tiếp theo là thiết kế nhà mà không rõ nhu cầu thực tế. Ngôi nhà không chỉ để "đẹp mắt", mà còn để sống. Nhiều người bê mẫu trên mạng về mà không tính đến hướng nắng, thói quen sinh hoạt, hoặc nhu cầu tương lai.

Bên cạnh đó, việc "mơ hồ" về pháp lý xây dựng, chọn nhà thầu chỉ vì giá rẻ, không có giám sát, thi công kiểu "giao khoán niềm tin" có thể khiến cho nhà bị xây sai thiết kế, vật tư bị tráo, tiến độ trễ, thậm chí xảy ra lỗi kỹ thuật. Vì vậy, cần tỉnh táo, lựa chọn nhà thầu có chuyên môn, uy tín trên thị trường.