Tạo nền tảng minh bạch cho thị trường bất động sản

Với mục tiêu phát triển thị trường bất động sản an toàn, lành mạnh, bền vững, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quản lý hoạt động kinh doanh bất động sản của các cơ quan Nhà nước và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, người dân thực hiện giao dịch bất động sản đảm bảo công khai, minh bạch, Bộ Xây dựng đang nghiên cứu, đề xuất cơ chế, chính sách thí điểm mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản do Nhà nước quản lý.

Việc ứng dụng công nghệ số trong lĩnh vực bất động sản hiện nay đang được đẩy mạnh.

Mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý sẽ được thực hiện thí điểm tại Hà Nội và TP.HCM trong thời hạn 5 năm, từ năm 2026 đến năm 2030.

Việc nghiên cứu, thành lập Trung tâm giao dịch bất động sản do Nhà nước quản lý được xem là một giải pháp "số hóa" quan trọng, góp phần công khai, minh bạch hóa thông tin thị trường, phòng ngừa rủi ro, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân, doanh nghiệp, đồng thời hỗ trợ cơ quan quản lý Nhà nước trong điều hành, phát triển thị trường.

Đáng chú ý, trung tâm sẽ là nơi tích hợp hệ thống cơ sở dữ liệu thông tin liên quan nhà ở, thị trường bất động sản; dữ liệu về đất đai; dữ liệu về thuế; dữ liệu về tài sản thế chấp, giải chấp ngân hàng để phục vụ các cơ quan quản lý Nhà nước và người dân dễ dàng tra cứu, tìm hiểu về bất động sản khi tham gia giao dịch.

Các bước giao dịch từ đăng ký thông tin, thẩm định pháp lý, ký kết hợp đồng, thanh toán đến đăng ký quyền sở hữu đều được thực hiện trên nền tảng số, có sự giám sát chặt chẽ của cơ quan quản lý.

Tại sự kiện Ngày hội Môi giới bất động sản vừa qua, bà Tống Thị Hạnh, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) chia sẻ: "Chúng tôi kỳ vọng trung tâm này sẽ kiểm soát được tính minh bạch của nguồn cung, từ khi bất động sản được xác lập đủ điều kiện giao dịch, đến quá trình giải quyết thủ tục hành chính và cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu. Đồng thời, trung tâm sẽ hỗ trợ kết nối hiệu quả giữa các sàn tư nhân với cơ quan Nhà nước, tạo hiệu ứng tích cực cho toàn bộ hệ sinh thái giao dịch".

Song song đó, đầu tháng 9/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng Bộ Công an ban hành kế hoạch triển khai thực hiện chiến dịch làm giàu, làm sạch cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai.

Trong 90 ngày (từ ngày 1/9-30/11), hai bộ sẽ cùng UBND tỉnh, thành phố tiến hành rà soát, làm sạch toàn bộ cơ sở dữ liệu đất đai đã được xây dựng qua các thời kỳ tại 2.342 đơn vị hành chính cấp xã. Theo đó, tổng số thửa đất được phân loại sẽ lên tới 49,7 triệu thửa.

Trong khuôn khổ kế hoạch, các cơ quan chức năng sẽ tiến hành kiểm tra, bổ sung rà soát và chỉnh lý dữ liệu đất đai, đồng thời cập nhật thông tin cá nhân của thửa đất và người sử dụng đất bằng thẻ căn cước công dân.

Toàn bộ hồ sơ giấy tờ sẽ được số hóa, thông tin thửa đất cũng sẽ được đối chiếu với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, từ đó tích hợp lên nền tảng định danh số VNeID để người dân dễ dàng tra cứu và xác nhận.

Bà Nguyễn Quỳnh Trang, Trưởng bộ phận Dịch vụ Định giá & Tư vấn (Savills Hà Nội) đánh giá, đây là bước tiến lớn trong tiến trình cải cách hành chính và minh bạch hóa thông tin. Nếu được duy trì và cập nhật thường xuyên, cơ sở dữ liệu đất đai sẽ trở thành "hạ tầng mềm" quan trọng, tạo nền tảng vững chắc để hoạch định chính sách và nâng cao tính minh bạch trong tiếp cận quỹ đất cho cả người dân lẫn doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, từ ngày 1/7/2025, Luật Công chứng 2024 (sửa đổi) và Nghị định 104/2025/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật chính thức có hiệu lực, cho phép công chứng điện tử trực tiếp và trực tuyến. Công chứng điện tử được đánh giá là một trong những giải pháp quan trọng trong việc bảo đảm an toàn pháp lý cho giao dịch bất động sản trên môi trường số.

Ông Đào Duy An, Tổng thư ký Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam nhận định, hiện nay, công chứng điện tử lần đầu tiên được quy định trong thiết chế pháp luật Việt Nam. Công chứng điện tử dễ dàng đồng bộ với các dịch vụ công trực tuyến và hỗ trợ quy trình số của sàn giao dịch bất động sản.

"Hiện nay đã có chế định công chứng điện tử, việc cập nhật thông tin, chia sẻ thông tin về các giao dịch bất động sản được công chứng thuận lợi và nhanh chóng hơn rất nhiều. Việc lưu trữ, trích xuất, tra cứu lại hồ sơ công chứng điện tử cũng dễ dàng hơn. Đây là nền móng cho số hóa quy trình giao dịch bất động sản được thực hiện đồng bộ trong thời gian tới", ông An nói.

Chung tay thúc đẩy chuyển đổi số bất động sản

TS Nguyễn Văn Khôi, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VNREA) nhận định, để đảm bảo sự phát triển lành mạnh, bền vững hơn của lĩnh vực bất động sản, thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực bất động sản là yếu tố cần thiết. Các doanh nghiệp đầu tư bất động sản, những sàn giao dịch cần phải đẩy mạnh chuyển đổi số.

Bên cạnh đó, các cơ quan hành chính công cấp tỉnh cũng cần thực hiện điều này để nâng cao nhận thức và thúc đẩy hành động của người dân, doanh nghiệp. Đầu tư hạ tầng công nghệ cho chuyển đổi số cũng cần được tập trung đẩy mạnh.

Ở góc độ môi giới, ông Nguyễn Duẩn, một môi giới nhà phố tại TP.HCM cho biết: "Môi giới cũng chịu áp lực không nhỏ từ tình trạng thông tin thị trường thiếu minh bạch. Có trường hợp khách hàng nghi ngờ môi giới giấu thông tin hoặc đưa tin sai. Nếu có hệ thống dữ liệu công khai, chuẩn hóa, nghề môi giới cũng được nâng cao uy tín và giá trị dịch vụ".

Thực tế, nhiều vụ việc tranh chấp đất đai, dự án "ma", hay tình trạng giá ảo thổi lên gấp nhiều lần đều bắt nguồn từ sự thiếu minh bạch thông tin. Do đó, theo ông Duẩn, việc ứng dụng công nghệ số được kỳ vọng sẽ giảm bớt những "điểm mù" trong giao dịch, từng bước xây dựng thị trường chuyên nghiệp.

Việc đẩy mạnh các đề án, chính sách ứng dụng công nghệ số trong lĩnh vực bất động sản cũng đang cho thấy quyết tâm lớn của cơ quan quản lý trong việc sử dụng công nghệ để "làm sạch" thị trường bất động sản.